5 sygnałów, że ból gardła może być objawem czegoś poważniejszego

Ból gardła jest objawem, który może być spowodowany przez różne czynniki. Najczęściej spotykaną przyczyną są infekcje, jednak w niektórych przypadkach objaw ten może świadczyć o występowaniu jakiejś poważniejszej choroby.

Diagnostyka różnicowa, którą przeprowadza lekarz, pozwala na wyeliminowanie lub potwierdzenie nieoczywistych przyczyn bólu gardła. Często ważne podpowiedzi dają nam objawy towarzyszące bólowi gardła. Dlatego, jeśli zauważymy pewne niepokojące objawy, warto zgłosić się do specjalisty.

W 70-90% przypadków ból gardła powstaje w wyniku infekcji wirusowej spowodowanej najczęściej przez adenowirusy, rinowirusy, koronawirusy oraz wirusy grypy i paragrypy.

Najczęściej wdraża się w tym przypadku leczenie objawowe za pomocą preparatów o działaniu znieczulającym, odkażającym czy przeciwbólowym zawierających np. chlorowodorek benzydaminy. Jednak należy pamiętać, że ból gardła może także pojawić się nagle jako pierwszy objaw rozpoczynającej się poważniejszej choroby wirusowej, np. odry, ospy wietrznej czy mononukleozy zakaźnej. W takim wypadku pacjent powinien być poddany wnikliwej obserwacji, by w razie potrzeby wprowadzić dodatkowe interwencje medyczne.

Szacuje się, że w 5–37% przypadków ostre zapalenie gardła może być wywołane przez bakterie takie jak między innymi paciorkowiec β-hemolizujący grupy A, rzadziej Streptococcus pneumoniae, Hemophillus influenzae oraz bardzo rzadko np. chlamydie, dwoinki rzeżączki czy mykoplazmy. Rozróżnienie rodzaju infekcji pozwala na wdrożenie odpowiedniej drogi leczenia, np. zastosowania celowanego antybiotyku.

Zwróćmy więc uwagę na takie objawy jak:

• nagły i ostry początek choroby;
• wysoka gorączka;
• zmiany w obrębie jamy ustnej i gardła (znaczne przekrwienie migdałków, naloty na kryptach);
• bolesne powiększenie węzłów chłonnych szyi.

Czasem nagły ból gardła może się pojawić w wyniku urazu spowodowanego przez ciało obce. Pacjent może skojarzyć pojawienie się bólu ze spożyciem pokarmu. Ciało obce, uszkadzając śluzówkę, może spowodować krwawienie widoczne w zabarwieniu śliny. Chory dokładnie potrafi wskazać miejsce, w którym go boli.

Leczenie polega na usunięciu ciała obcego i wdrożeniu procedur poprawiających gojenie uszkodzonego miejsca.

Podobne objawy może również dawać oparzenie np. związane z wypiciem zbyt gorącego płynu lub zjedzeniem zbyt gorącej potrawy. Trudniejsze do wygojenia mogą być oparzenia spowodowane spożyciem wywołującego zniszczenie tkanek środka chemicznego.

Przewlekły ból gardła może być spowodowany wieloma przyczynami. W diagnostyce ważne jest znalezienie i wyeliminowanie przyczyny, gdyż dopiero wtedy gardło może zacząć się goić. Do czynników wywołujących tego typu objaw należą m.in.:

Ból gardła w tych dolegliwościach ma różne natężenie. Nie zawsze jest stały, przykładowo czasem występuje tylko tuż po przebudzeniu. Różny jest też obraz zmian na błonie śluzowej oraz zgłaszane przez chorych odczucia. Ból gardła określają oni np. jako łaskotanie, drapanie, wrażenie obecności ciała obcego czy spływania po gardle wydzieliny. Prowokuje to czasem chrząkanie lub wręcz kaszel.

Ból gardła może być jednym z objawów poważnych chorób. Zasadna więc jest dokładna analiza objawów dodatkowych oraz wnikliwe określenie charakterystyki tego bólu.

Nerwoból nerwu językowo-gardłowego wywołuje u chorych silny, rwący nawracający i jednostronny ból zlokalizowany najczęściej w obrębie języka, migdałków lub rzadziej podniebienia miękkiego. Może on powodować zaburzenia połykania, utrudnienie żucia pokarmu i zaburzenia artykulacji. Czasami ból ten utrudnia nawet spokojny relaksujący sen. Charakterystycznym objawem dodatkowym jest wydzielanie się w jamie ustnej lepkiej śliny. Naruszenie ciągłości bądź podrażnienie tego nerwu jest zwykle wynikiem działania przez dłuższy czas czynników drażniących, używek bądź przebytych infekcji lub chorób przewlekłych. Czasem jest to niestety wczesny objaw choroby nowotworowej w obrębie gardła i przełyku – stąd potrzeba dokładniejszych badań, aby wykluczyć proces rozrostu guza.

Nowotwory nasady języka, migdałków podniebiennych, części krtaniowej gardła czy krtani mogą manifestować się przewlekłym bólem gardła. Zwykle początkowo ma on stałe nasilenie, ale z czasem jego dokuczliwość rośnie, powodując trudności, a nawet ból podczas przełykania. Mogą także zacząć się pojawiać objawy dodatkowe, takie jak ślinienie się, brzydki zapach z ust, szczękościsk, guz na szyi oraz czasem duszności.

Zwykle w przypadku bólu gardła sięgamy najpierw po środki dostępne bez recepty, aby ten problem rozwiązać. Jednak dobrze byłoby poradzić się specjalisty, żeby nie przegapić poważniejszej choroby, gdy:

1. Ból gardła utrzymuje się przez zbyt długi czas i stosowane przez nas środki nie przynoszą poprawy lub wręcz ból ma tendencję do narastania.
2. Zauważamy trudności w przełykaniu pokarmu lub wręcz problemy z oddychaniem.
3. Mamy wysoką gorączkę i bardzo złe ogólne samopoczucie.
4. Obserwujemy niepokojące zmiany śluzówki jamy ustnej i gardła, np. białe plamy na migdałkach, krwawienie, owrzodzenia lub obrzęk.
5. Podejrzewamy u siebie dolegliwości neurologiczne związane z trudnościami w mówieniu, trudnościami w żuciu pokarmu, drętwieniem twarzy, osłabieniem mięśni twarzy.

Ból gardła jest objawem, który prawdopodobnie każdemu z nas kiedyś się przydarzył. Zwykle kojarzymy go z sezonową infekcją i faktycznie jest to główna przyczyna. Najczęściej wystarczające jest wtedy działanie miejscowe lekami znieczulającymi, przeciwbólowymi i odkażającymi takimi jak np. chlorowodorek benzydaminy.

Jednak należy być czujnym i zgłosić się do lekarza, gdy charakter bólu bądź objawy dodatkowe zaczną nas niepokoić. Lekarz rodzinny po zebraniu wywiadu i badaniu przedmiotowym będzie najlepiej wiedział, czy istnieje konieczność dodatkowej diagnostyki specjalistycznej.